Interview Anne Wenzel

Tot en met 14 januari toonde kunstenaar Anne Wenzel met de tentoonstelling Carte Blanche (Fuck The Dictator) in het Stedelijk Museum Schiedam haar versie van omstreden monumenten in de openbare ruimte. “Mijn installaties gaan over beelden in de openbare ruimte die beklad, verplaatst, of verwijderd zijn. Op basis daarvan heb ik een hele serie gemaakt. Ik vind het vanzelfsprekend en belangrijk dat we kritisch naar onze geschiedenis kijken en ik vind dat Nederland dit nog veel meer moet doen”, vertelt Wenzel. Opvattingen over standbeelden zijn volgens Wenzel onstandvastig: “Visies veranderen constant en daarom moeten we niet alleen maar dingen in de openbare ruimte zien die ons bevestigen.”

De Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) adviseert in het rapport Wankele sokkels. Omstreden monumenten in de openbare ruimte om omstreden monumenten aan te vullen, bijvoorbeeld met een kritische omlijsting, een tegenbeeld of artistieke transformatie.

Hoe kijk je aan tegen het aanpassen van omstreden monumenten in de openbare ruimte?

“Omstreden beelden moeten van een andere context worden voorzien, maar dus wel op een manier dat die context weer kan veranderen. In juni 2020 werd het beeld van Edward Colston in Bristol besmeurd en in de gracht gegooid. Ik vind het absurd dat het bekladde beeld nu ‘veilig’ achter glas in het museum staat. Ik denk dat onze kijk op geschiedenis alsmaar veranderd, en op deze manier wordt het beeld van het protest geconserveerd. Het beeld staat in het museum ook op afstand van het publiek. Terwijl het publiek zich het beeld, door de daad van protest, juist had toegeëigend.”

In tegenstelling tot het verplaatsen van omstreden beelden naar het museum, ziet Wenzel het eerder voor zich om beelden in het museum te contextualiseren. Wenzel nam in Carte Blanche (Fuck The Dictator) bestaande standbeelden als uitgangspunt, maar maakte er vervolgens een nieuw beeld van. “Het lijkt wel alsof sommige beelden zijn afgefikt. J.P. Coen is gereduceerd tot de onderkant van zijn lichaam en de hele sokkel waar hij op staat is wankel. Johan Maurits heb ik nadrukkelijk heel hoog geplaatst, dat laat zijn machtspositie zien. Het is een hercontextualisatie van de standbeelden, maar dan in een white cube. Ik heb geen oplossing voor de omstreden beelden in de openbare ruimte. Wel vind ik dat de geschiedenis herzien moet worden en dat reikt verder dan alleen de standbeelden. Je waarneming verandert niet alleen als een standbeeld wordt weggehaald.”

Wenzel vervolgt: “Ik zie liever niet alleen witte, oude mannen in monumenten gerepresenteerd. Ik denk dat er ook veel nieuwe monumenten moeten komen. Er moet een alternatieve visie te zien zijn in de openbare ruimte. Daarom is de plaatsing van het beeld Moments Contained van Thomas J. Price, van de vrouw op Rotterdam Centraal, zo belangrijk.”

Een brug tussen kunst en politiek

In het museum werd een ruimte besteed aan het blootleggen van het proces voorafgaand aan de tentoonstelling. Aan de hand van een tijdlijn op de muren werd de gehele ontwikkeling van het project visueel gemaakt. “Ik wilde het hebben over de rol van (beeldhouw)kunst en de rol van het museum”. Volgens Wenzel moest Carte Blanche (Fuck The Dictator) een open, door kunst gestuurd proces worden, dat een kanttekening plaatst bij het bezit, het gebruik en de verdeling van macht in de Nederlandse kunstwereld.^[1]

Wenzel onderschrijft het belang van de vertegenwoordiging van kunstenaars. “Kunstcommissies zijn cruciaal in het proces bij de totstandkoming van kunst in de openbare ruimte. Je krijgt vaak goede kunst als ze lef of macht hebben. Organisaties als Stroom in Den Haag en CBK in Rotterdam vertegenwoordigen zulke posities van kunstenaars. Als gemeente heb je te maken met zo veel commissies. Ik denk dat er in de gemeente vaak te weinig kennis is over kunst in de openbare ruimte. Het is erg belangrijk dat er kunstcommissies zijn, die kunnen de schakel tussen de gemeente en kunstenaar vervullen.”

Over Anne Wenzel

Anne Wenzel maakt beelden en installaties, hoofdzakelijk uit keramiek. Thema’s als heroïek, heldendom en verval inspireren Wenzel. Tot en met 14 januari 2024 toonde Anne Wenzel met Carte Blanche (Fuck The Dictator) in het Stedelijk Museum Schiedam haar versie van omstreden monumenten in de openbare ruimte. Op 10 november 2023 werd haar Razziamonument in Rotterdam onthuld. Het herdenkingsmonument staat voor alle slachtoffers van de razzia op 10 en 11 november 1944 in Rotterdam en Schiedam. Het monument bestaat uit twee beelden en is te zien op de Parkkade aan het water.

Tot en met 2 maart 2024 is er een deel van de werken uit Carte Blanche (Fuck The Dictator) te zien in House of Fools in Akinci Galerie, Amsterdam.